Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là một đề tài lý luận và thực tiễn rất cơ bản, quan trọng, nội dung rất rộng lớn, phong phú và phức tạp, có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” là một bài viết rất có giá trị về cả phương diện lý luận và chỉ đạo thực tiễn. Qua bài viết, thế hệ trẻ Việt Nam đã nhận thức rất sâu sắc và hiểu rõ hơn về mô hình chủ nghĩa xã hội mà đất nước ta đang xây dựng, sự lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn, hợp với xu thế phát triển của loài người. Với vai trò là những đoàn viên, thanh niên – “người chủ tương lai của nước nhà” chúng tôi nguyện ra sức học tập, rèn luyện đạo đức, cùng nhau đoàn kết, kiên trì đổi mới, tiếp bước vực dậy để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Thế hệ trẻ nhận thức mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” tiếp tục khẳng định và củng cố niềm tin son sắt cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta về con đường đi tới tương lai của dân tộc ta. Chỉ có chủ nghĩa xã hội mới có thể đem lại cuộc sống tự do, ấm no và hạnh phúc thực sự cho nhân dân. “Đi lên chủ nghĩa xã hội là khát vọng của nhân dân ta, là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử”¹.

Nghiên cứu nội dung bài viết, có lẽ cá nhân tôi và thế hệ trẻ đoàn viên, thanh niên Việt Nam đều nhận thấy rằng: Bài viết của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa thể hiện tính định hướng cao, vừa có giá trị thực tiễn hết sức sâu sắc. Bài viết đã giúp cho thế hệ trẻ thanh niên Việt Nam hiện nay nhận thức rõ nét hơn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Từ đó khơi dậy lòng quyết tâm, ý chí, khát vọng cống hiến sức trẻ của mình tiếp tục hành trình và vững bước trên con đường mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân ta đã lựa chọn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.

Trong khuôn khổ bài viết này, thế hệ trẻ đoàn viên, thanh niên chúng tôi xin được nêu lên một số nhận thức về mô hình chủ nghĩa xã hội được đề cập trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trên Báo Nhân dân số 23945 ra thứ hai ngày 17-5-2021 với một số nội dung sau:

Thứ nhất, bài viết giúp thế hệ trẻ nhận thức rõ nét hơn về chủ nghĩa xã hội và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với hoàn cảnh, đặc điểm ở Việt Nam.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã giúp thế hệ trẻ nhận thức toàn diện về chủ nghĩa xã hội khoa học dựa trên học thuyết Mác - Lênin trong thời đại ngày nay. Bài viết cũng cho ta thấy sự khó khăn, thử thách của nước ta sau khi mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và nhiều nước Đông Âu sụp đổ. Đồng thời, giúp thế hệ trẻ nhận thức rõ hơn bản chất bóc lột, những mâu thuẫn cơ bản vốn có và các cuộc khủng hoảng hiện nay không thể giải quyết được một cách triệt để, không thể khắc phục được trong khuôn khổ của chế độ tư bản chủ nghĩa. Bài viết của Tổng bí thư đã chỉ ra cho thế hệ trẻ thấy những giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội chính là mục tiêu, là con đường mà Đảng ta và Nhân dân ta đã lựa chọn và đang kiên định, kiên trì theo đuổi. Đó là một xã hội thực sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, một xã hội vì sự phát triển con người, tiến bộ và công bằng, nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai.

Thứ hai, bài viết giúp thế hệ trẻ nhận thức rõ: Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là đường lối cơ bản, xuyên suốt của cách mạng Việt Nam và cũng là điểm cốt yếu trong di sản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; minh chứng rõ nét hơn hai câu hỏi chủ nghĩa xã hội là gì? Đi lên chủ nghĩa xã hội bằng cách nào?

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã giúp thế hệ trẻ hiểu một cách toàn diện và sâu sắc về chủ nghĩa xã hội mà Nhân dân Việt Nam đang xây dựng là gì? Đó là một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp; có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển; có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo; có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới.

Đi lên chủ nghĩa xã hội bằng cách nào? Với những lý lẽ đầy thuyết phục, Tổng bí thư đã khẳng định đó là một sự nghiệp lâu dài, vô cùng khó khăn và phức tạp, đồng thời Người cũng chỉ ra cách thức, phương pháp nhằm đạt được mục tiêu trên chúng ta phải: Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức; Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; Bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại; Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện.

Thứ ba, bài viết giúp thế hệ trẻ nhận thức một cách toàn diện về con đường và mô hình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam gồm các nội dung cơ bản sau:

- Về kinh tế: Đó là sự phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một đột phá lý luận rất cơ bản và sáng tạo của Đảng ta, là thành quả lý luận quan trọng qua 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, xuất phát từ thực tiễn Việt Nam và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của thế giới. Bài viết phân tích rõ, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, có sự quản lý của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Một đặc trưng cơ bản, một thuộc tính quan trọng của định hướng xã hội chủ nghĩa trong kinh tế thị trường ở nước ta là “phải gắn kinh tế với xã hội, thống nhất chính sách kinh tế với chính sách xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước, từng chính sách và trong suốt quá trình phát triển”². Tổng bí thư đã nhấn mạnh mỗi chính sách kinh tế đều phải hướng tới mục tiêu phát triển xã hội; mỗi chính sách xã hội phải nhằm tạo ra động lực thúc đẩy phát triển kinh tế; khuyến khích làm giàu hợp pháp phải đi đôi với xóa đói, giảm nghèo bền vững, chăm sóc những người có công, những người có hoàn cảnh khó khăn. Tổng bí thư coi đó là yêu cầu có tính nguyên tắc để bảo đảm sự phát triển lành mạnh, bền vững, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

- Về văn hóa: Bài viết khẳng định chúng ta coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội. Nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng, dựa trên các giá trị tiến bộ, nhân văn; chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong nước, tiếp thu những thành tựu, tinh hoa văn hóa nhân loại, phấn đấu xây dựng một xã hội văn minh, lành mạnh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người, với trình độ tri thức, đạo đức, thể lực, lối sống và thẩm mỹ ngày càng cao.

- Về xã hội: Đó là một xã hội dân chủ, vì lợi ích của nhân dân, lấy hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Tổng bí thư đã giúp thế hệ trẻ hiểu rõ đó là một xã hội hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, dựa trên nền tảng lợi ích chung của toàn xã hội hài hoà với lợi ích chính đáng của con người, khác hẳn về chất so với các xã hội cạnh tranh để chiếm đoạt lợi ích riêng giữa các cá nhân và phe nhóm, do đó cần và có điều kiện để xây dựng sự đồng thuận xã hội thay vì đối lập, đối kháng xã hội. Mô hình chính trị và cơ chế vận hành tổng quát là Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ

- Về con người: Tổng bí thư đặc biệt nhấn mạnh: “Con người giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới”³. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển giáo dục – đào tạo, khoa học – công nghệ, phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, xây dựng gia đình hạnh phúc, thực hiện chính sách công bằng và tiến bộ xã hội, đều hướng đến mục tiêu trung tâm là xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện.

Thứ tư, bài viết giúp thế hệ trẻ nắm rõ những điều kiện để đảm bảo thực hiện thắng lợi con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là: Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tổ chức, triển khai thành công mô hình chính trị và cơ chế vận hành tổng quát là Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ.

Tổng bí thư quán triệt đại đoàn kết toàn dân tộc là nguồn sức mạnh và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững của sự nghiệp cách mạng ở Việt Nam; sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản là nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc đổi mới và bảo đảm cho đất nước phát triển theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa, chúng ta đặc biệt chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, coi đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa. Ý thức được nguy cơ đối với đảng cầm quyền là tham nhũng, quan liêu, thoái hóa..., nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường, Đảng Cộng sản Việt Nam, như Tổng bí thư đã chỉ rõ phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, thoái hóa ... trong nội bộ Đảng và trong toàn bộ hệ thống chính trị.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực sự của dân, do nhân dân và vì nhân dân, trên cơ sở liên minh giữa công nhân, nông dân và tri thức do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Theo Tổng bí thư Nhà nước đại diện cho quyền làm chủ của nhân dân, đồng thời là người tổ chức thực hiện đường lối của Đảng; có cơ chế để nhân dân thực hiện quyền làm chủ trực tiếp và dân chủ đại diện trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, tham gia quản lý xã hội.

Cuối bài viết, Tổng bí thư nhất mạnh đến vai trò của Nhân dân, sức mạnh dời non, lấp biển của quần chúng nhân dân khi được tổ chức thành lực lượng thống nhất nhận thức, ý chí, và hành động. Tổng bí thư kết luận: “Cả lý luận và thực tiễn đều cho thấy, xây dựng chủ nghĩa xã hội là kiến tạo một kiểu xã hội mới về chất, hoàn toàn không hề đơn giản, dễ dàng. Đây là cả một sự nghiệp sáng tạo vĩ đại, đầy thử thách, khó khăn, một sự nghiệp tự giác, liên tục, hướng đích lâu dài, không thể nóng vội. Vì vậy, bên cạnh việc xác định chủ trương, đường lối đúng, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, phải phát huy mạnh mẽ vai trò sáng tạo, sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhân dân. Nhân dân tiếp nhận, ủng hộ và nhiệt tình tham gia thực hiện đường lối của Đảng vì thấy đường lối đó đáp ứng đúng yêu cầu, nguyện vọng của mình. Sức mạnh nhân dân là cội nguồn sâu xa của thắng lợi, của phát triển”⁴.

Bài viết của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đầy tâm huyết, mang tầm cao trí tuệ, kết tinh những giá trị lý luận và thực tiễn, cũng là thông điệp gửi đến toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đoàn kết, thống nhất tư tưởng, ý chí và hành động trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Bài viết đã giúp cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay nhận thức khoa học và đúng đắn hơn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đồng thời, lý giải cặn kẽ, thuyết phục lý do vì sao dân tộc Việt Nam kiên định, kiên trì với mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có những diễn biến hết sức mau lẹ, khó đoán định; trong nước, thành tựu đạt được sau 35 năm đổi mới đã tạo nên những tiền đề vững chắc để đất nước tiếp tục phát triển, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, đòi hỏi, đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước và trách nhiệm chính trị của mỗi người dân. Bởi vậy, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã góp phần rất quan trọng để thế hệ trẻ Việt Nam có cùng nhận thức, thấy rõ trách nhiệm và thể hiện quyết tâm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, cho dù phía trước con đường cách mạng của dân tộc còn nhiều khó khăn, thử thách. Với niềm tin ấy, thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay xin hứa sẽ đoàn kết phấn đấu, tiếp tục xây dựng và phát triển đất nước của chúng ta ngày càng tươi đẹp hơn, thực hiện thành công di nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giầu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”⁵./.

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia-Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.104, tr.111.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị Quốc gia-Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.337-338.

3. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

4. Nguyễn Phú Trọng (2021), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.